Έχει χαρακτηριστεί με διάφορα ηχηρά επίθετα προκειμένου να καταδειχθεί το μέγεθος της απειλής της για την ανθρώπινη ζωή. Έτσι, πολύ συχνά οι ειδικοί ανά το κόσμο, όταν αναφέρονται σε αυτή, την αποκαλούν «σιωπηλό» ή «βουβό δολοφόνο» ή «ύπουλη νόσος», επειδή κατά κανόνα δεν προκαλεί ιδιαίτερα συμπτώματα. Ο λόγος είναι για την υπέρταση, η οποία αποτελεί ένα μείζον θέμα δημόσιας υγείας, αφού πλήττει παγκοσμίως 1,13 δισεκατομμύρια ανθρώπους, καθιστώντας την έτσι σημαντική αιτία πρόωρου θανάτου.
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με νέα στατιστικά στοιχεία της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας, υπολογίζεται ότι 103 εκατομμύρια ενήλικες στις ΗΠΑ έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση. Καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει θέσει ως στόχο τη μείωση του επιπολασμού της κατά 25% μέχρι το 2025. Και αυτό γιατί η υπέρταση, στην περίπτωση που δεν είναι ρυθμισμένη, αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για εγκεφαλικό, καρδιακή ανεπάρκεια, νεφρική δυσλειτουργία, απόφραξη των αρτηριών στα πόδια κ.λπ.
Τι είναι η αρτηριακή πίεση και τι η υπέρταση
Η αρτηριακή πίεση είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στις αρτηρίες και αποδίδεται με δυο αριθμούς: τη συστολική ή «μεγάλη» που αντιπροσωπεύει την πίεση όταν η καρδιά ωθεί το αίμα προς τις αρτηρίες και τη διαστολική ή «μικρή» όταν η καρδιά ξεκουράζεται και ξαναγεμίζει με αίμα.
Σύμφωνα με τις νέες κατευθυντήριες οδηγίες, σε ότι αφορά τη διάγνωση της υπέρτασης, αυτή θα στηρίζεται όπως μέχρι σήμερα στη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης στο ιατρείο και προτείνεται η επιβεβαίωση είτε με 24ωρη καταγραφή με μια συσκευή (holter) που ο ασθενής έχει μαζί του για όλη την ημέρα (δουλειά, περπάτημα, ξεκούραση, ύπνο κ.λπ.) είτε με μετρήσεις στο σπίτι. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η πίεση παραμένει σταθερά αυξημένη στο ιατρείο και χαμηλή στο σπίτι, το γνωστό και ως «σύνδρομο της άσπρης μπλούζας».
Αξίζει να σημειωθεί εδώ, ότι τα όρια της φυσιολογικής αρτηριακής πίεσης συνεχώς μεταβάλλονται από τις επιστημονικές εταιρείες, ενώ υπάρχει μια τάση να ελαττώνονται συνεχώς.
Μάλιστα το ιδανικό εύρος τιμών της συστολικής αρτηριακής πίεσης για τους ασθενείς κάτω των 65 ετών είναι μεταξύ 120-130 mmHg και για τις ηλικίες από 65 ετών και άνω μεταξύ 130-140 mmHg.
Ένοχες αιτίες
Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης της υπέρτασης είναι η ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, η καθιστική ζωή, η υπερβολική κατανάλωση αλατιού και οινοπνεύματος, το στρες, αλλά και ορισμένες χρόνιες παθήσεις και καταστάσεις, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η υψηλή χοληστερίνη, οι νεφρική νόσοι και η άπνοια στον ύπνο.
Τα ύποπτα σημάδια
Η υπέρταση δεν έχει συμπτώματα, όμως κάποια σημάδια που αποδίδονται σε αυτή είναι:
- Πονοκέφαλος
- Ζάλη
- Εξάψεις
- Βουητό στα αυτιά
- Αιμορραγία από τη μύτη
- Θόλωση της όρασης
- Αστάθεια βαδίσματος
- Αϋπνία
- Μείωση της libido
- Αίσθημα παλμών
- Καταβολή δυνάμεων.
Η σωστή μέτρηση το ήμισυ του παντός
Ακρογωνιαίος λίθος για την έγκαιρη διάγνωση της υπέρτασης παραμένει η μέτρηση με το πιεσόμετρο. Για να γίνει σωστά, απαιτείται:
- Ο εξεταζόμενος να κάθεται με ακουμπισμένο το αριστερό χέρι σε ένα σταθερό σημείο στο ύψος της καρδιάς.
- Να είναι χαλαρός και ήρεμος και σε ευχάριστο περιβάλλον.
- Μισή ώρα πριν από την μέτρηση να μην έχει πιει καφέ ή να μην έχει καπνίσει.
- Η πίεση να μετριέται την ίδια ώρα κάθε μέρα, όπως το πρωί και το βράδυ.
Να διευκρινιστεί εδώ ότι απαιτείται να γίνουν δυο έως τρεις μετρήσεις (που απέχουν 1-2 λεπτά μεταξύ τους), ενώ αν υπάρχει διαφορά στις ενδείξεις, τότε υπολογίζεται ο μέσος όρος.
Τι «ρίχνει» την υπέρταση
Η υπέρταση μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο με τη φαρμακευτική αγωγή που θα συστήσει ο θεράπων ιατρός και με αλλαγές στον τρόπο ζωής ή αλλιώς τα λεγόμενα «υγιεινοδιαιτητικά μέτρα».
Οι συγγραφείς των νέων κατευθυντήριων οδηγιών τονίζουν πως παρόλο που όσοι έχουν αρτηριακή πίεση 130-139/80-89 mmHg ορίζονται ως υπερτασικοί ασθενείς (Αρτηριακή Υπέρταση σταδίου 1), δεν συστήνεται να λάβουν όλοι αντιυπερτασική αγωγή παρά μόνο όσοι έχουν εγκατεστημένη καρδιαγγειακή νόσο ή πολύ υψηλό κίνδυνο για καρδιαγγειακό επεισόδιο.
Επιπλέον δίνονται σαφείς συστάσεις
Προτείνεται φυσική δραστηριότητα για 30 λεπτά τουλάχιστον 3 ή και περισσότερες φορές την εβδομάδα και όσον αφορά το αλκοόλ προτείνεται κατανάλωση μέχρι 2 ποτά ημερησίως για τους άνδρες και 1 ποτό ημερησίως για τις γυναίκες.
Μείωση σωματικού βάρους
Η απώλεια των περιττών κιλών είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να επανέλθει σταδιακά η πίεση σε φυσιολογικά επίπεδα. Ακόμη και μια μικρή απώλεια βάρους θεωρείται ότι μπορεί να βοηθήσει τους πάσχοντες.
Σωματική άσκηση
Η καθημερινή σωματική άσκηση για τουλάχιστον μισή ώρα, μπορεί να ρίξει την αρτηριακή πίεση. Ιδανικοί τύποι άσκησης είναι το βάδισμα, το τρέξιμο, το ποδήλατο, το κολύμπι και ο χορός.
Υγιεινή διατροφή
Η κατανάλωση τροφών που είναι πλούσιες σε κάλιο, όπως καρπούζι, πεπόνι, μπανάνες, κεράσια, μούσμουλα, ροδάκινα, βερίκοκα, κάρδαμο, ρόκα, σέλινο και όσπρια, βοηθούν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Συνιστάται οι πάσχοντες να προτιμούν να βάζουν στο πιάτο τους ψάρι, κοτόπουλο, δημητριακά, ξηρούς καρπούς (άψητους και ανάλατους) και να αποφεύγουν το κόκκινο κρέας, τα ζωικά λίπη, τη ζάχαρη και τα αναψυκτικά.
Το σκόρδο, χάρη στην ουσία αλισίνη που περιέχει, μπορεί να ρίξει την πίεση, αλλά χρειάζεται να καταναλώνει κανείς τουλάχιστον 6 με 8 σκελίδες σκόρδου καθημερινά.
Προσοχή στο αλάτι
Προτείνετε χαμηλή συνολική πρόσληψη νατρίου (λιγότερο από 1,5 gr/ημέρα), η οποία επιτυγχάνει σημαντική πτώση της αρτηριακής πίεσης. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται και με την κατανάλωση έτοιμων επεξεργασμένων τροφίμων, τα οποία είναι συνήθως πλούσια σε αλάτι.
Για να νοστιμίσετε τα φαγητά, χρησιμοποιήστε διάφορα μπαχαρικά και βότανα, όπως πιπέρι, κανέλα, ρίγανη, κόλιανδρο, δενδρολίβανο, βασιλικό κ.λπ.
Αλκοόλ με μέτρο
Ο περιορισμός της κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών (μέχρι δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες και ένα για τις γυναίκες), επίσης φαίνεται πως μειώνει την αρτηριακή πίεση.
Διακοπή καπνίσματος
Τόσο το ενεργητικό όσο και το παθητικό κάπνισμα αυξάνουν την αρτηριακή πίεση και το καρδιακό έργο. Γι’ αυτό οι ειδικοί συστήνουν την οριστική διακοπή του καπνίσματος, αφού έχει βρεθεί ότι και με ένα τσιγάρο ακόμα προκαλείται αγγειοσύσπαση.
Περιορισμός στην κατανάλωση καφέ
Δεν έχει διασαφηνιστεί ακόμη αν ο καφές αυξάνει την αρτηριακή πίεση. Ωστόσο, οι ειδικοί συστήνουν να μην καταναλώνεται περισσότερο από 2-3 φλιτζάνια την ημέρα.
Καλύτερη διαχείριση του stress
Μπορεί να φαντάζει ακατόρθωτο, αλλά η καλύτερη διαχείριση του stress συμβάλλει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης.
Τακτικός έλεγχος
Η τακτική μέτρηση και παρακολούθηση των διακυμάνσεων της πίεσης από τον ίδιο τον ασθενή είναι καθοριστική για τον έλεγχό της, αφού ανάλογα με τα αποτελέσματα μπορεί να λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα.
ΠΗΓΕΣ
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hypertension
https://www.heart.org/en/news/2018/05/01/more-than-100-million-americans-have-high-blood-pressure-aha-says
https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure/understanding-blood-pressure-readings
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-pressure/symptoms-causes/syc-20373410
https://www.cdc.gov/bloodpressure/measure.htm
https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure/changes-you-can-make-to-manage-high-blood-pressure
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-pressure/in-depth/high-blood-pressure/art-20046974
https://www.ama-assn.org/topics/hypertension-control
https://www.medicalnewstoday.com/articles/318716.php
https://my.clevelandclinic.org/health/articles/17512-hypertension-strategies-to-control-it
https://www.hcs.gr/default.aspx?pageid=610
