Οι διαταραχές του ύπνου επηρεάζουν σημαντικά τη λειτουργικότητά μας στη διάρκεια της ημέρας. Η άπνοια ύπνου ή υπνική άπνοια ή πιο επιστημονικά το σύνδρομο απνοιών-υποπνοιών κατά τον ύπνο (ΣΑΥΥ), είναι μια από αυτές και χαρακτηρίζεται από πλήρη (άπνοια) ή μερική (υπόπνοια) διακοπή της αναπνοής κατά τον ύπνο.
Για να θεωρηθεί αυτή η διακοπή ως παθολογική, θα πρέπει να υπερβαίνει σε διάρκεια τα 10 δευτερόλεπτα.
Ποια είναι τα συμπτώματά της άπνοιας ύπνου και πώς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε;
Η άπνοια ύπνου χαρακτηρίζεται από παύσεις στην αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου, με αποτέλεσμα το σώμα να λαμβάνει λιγότερο οξυγόνο. Η άπνοια ύπνου διακρίνεται:
– Στην αποφρακτική άπνοια, κατά την οποία η ροή του αέρα εμποδίζεται λόγω απόφραξης των άνω αεραγωγών.
– Στην κεντρική άπνοια, κατά την οποία οι αεραγωγοί δεν είναι αποκλεισμένοι, αλλά ο εγκέφαλος δεν δίνει το σήμα στους μυς του αναπνευστικού συστήματος να αναπνεύσουν. Ορισμένοι ασθενείς παρουσιάζουν μικτή υπνική άπνοια, έναν συνδυασμό αποφρακτικής και κεντρικής άπνοιας.
1. Η αποφρακτική άπνοια ύπνου
Η αποφρακτική άπνοια είναι μια κατάσταση στην οποία παρατηρείται ακούσια διακοπή της αναπνοής για σύντομες χρονικές περιόδους κατά τη διάρκεια του ύπνου, λόγω σύγκλεισης των ανώτερων αεραγωγών στην περιοχή του φάρυγγα. Το είδος αυτό υπνικής άπνοιας είναι πιο πιθανό να παρουσιαστεί σε άτομα μεγαλύτερα των 40 ετών και σε υπέρβαρα άτομα.
● Συμπτώματα: Το ροχαλητό, το οποίο οφείλεται στη συμπίεση του αέρα μέσω του περιορισμένου χώρου των αεραγωγών, είναι το χαρακτηριστικότερο σύμπτωμα της αποφρακτικής άπνοιας.
● Συνέπειες: Η αποφρακτική άπνοια ύπνου, εάν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να συνδεθεί με σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως η υπέρταση, οι καρδιακές παθήσεις, το εγκεφαλικό επεισόδιο, ο σακχαρώδης διαβήτης.Επιπλέον, η ποιότητα του ύπνου είναι κακή, γεγονός που προκαλεί υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας. Η υπνηλία, με τη σειρά της, αυξάνει την πιθανότητα σοβαρών τραυματισμών, τροχαίων και εργατικών ατυχημάτων. Τα άτομα με άπνοια ύπνου μπορεί επίσης να παρουσιάσουν πονοκεφάλους, ευερεθιστότητα, ενώ επιπλέον μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά και η λειτουργία της μνήμης. Και εφόσον δεν αντιμετωπιστεί, είναι πιθανό να προκαλέσει χαμηλή παραγωγικότητα, διαταραχές στη διάθεση και απώλεια σεξουαλικής επιθυμίας.
● Διάγνωση: Η διάγνωση της άπνοιας του ύπνου ξεκινά με ένα πλήρες ιστορικό και κλινική εξέταση. Ο γιατρός θα ζητήσει και θα καταγράψει αναλυτικά όλες τις πληροφορίες σχετικά με τις συνήθειες και την ποιότητα του ύπνου. Επιπλέον, είναι απαραίτητο να προχωρήσει σε μελέτη του ασθενούς κατά τη διάρκεια του ύπνου με καταγραφή παραμέτρων του ύπνου και της αναπνευστικής λειτουργίας (επίπεδα οξυγόνου, δραστηριότητα εγκεφάλου, αναπνευστικό μοτίβο, καρδιακό ρυθμό, λειτουργία των πνευμόνων).
● Αντιμετώπιση: Στόχος της θεραπείας της υπνικής άπνοιας είναι να εξασφαλιστεί ότι η ροή του αέρα δεν εμποδίζεται κατά τη διάρκεια του ύπνου. Οι μέθοδοι θεραπείας περιλαμβάνουν:
– Απώλεια βάρους: Η απώλεια βάρους προσφέρει εξαιρετική ανακούφιση από τα συμπτώματα της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου.
– Continuous Positive Airway Pressure (CPAP): Η θεραπεία συνεχούς θετικής πίεσης των αεραγωγών επιτυγχάνεται μέσω μάσκας προσώπου που φοριέται τη νύχτα. Η μάσκα αυτή διατηρεί τους αεραγωγούς ανοιχτούς.
– Bilevel Positive Airway Pressure (BiPAP or BPAP): Εάν η προηγούμενη θεραπεία δεν αποδίδει, υπάρχει και η εναλλακτική των συσκευών θετικής πίεσης των αεραγωγών δύο επιπέδων. Οι συσκευές αυτές έχουν ρυθμίσεις, υψηλές και χαμηλές, που ανταποκρίνονται στην αναπνοή του ατόμου. Αυτό σημαίνει ότι η πίεση αλλάζει κατά την εισπνοή και την εκπνοή.
– Θεραπεία της θέσης του ύπνου: Επειδή ο ύπνος σε ύπτια θέση μπορεί να επιδεινώνει την άπνοια ύπνου για μερικούς ανθρώπους, η θεραπεία της θέσης χρησιμοποιείται για να τους «εκπαιδεύσει» να κοιμούνται διαφορετικά.
– Χειρουργική επέμβαση, η οποία αφορά κυρίως στην εκτομή του οπίσθιου τμήματος της μαλακής υπερώας κι ενδεχομένως των αμυγδαλών και ιστών του φάρυγγα. Είναι ο πιο κοινός τύπος χειρουργικής επέμβασης για την αποφρακτική άπνοια ύπνου και βοηθά στην ανακούφιση του ροχαλητού.
2. Η κεντρική άπνοια ύπνου
Η κεντρική άπνοια ύπνου είναι μια διαταραχή στην οποία σταματάει για λίγο η αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου. Στην κεντρική άπνοια παρατηρείται πρόβλημα στη «επικοινωνία» μεταξύ του εγκεφάλου και των μυών που ελέγχουν την αναπνοή.Η κεντρική άπνοια ύπνου είναι πολύ λιγότερο συχνή από την αποφρακτική άπνοια ύπνου. Υποκείμενες συνθήκες υγείας, οι οποίες επηρεάζουν τον εγκέφαλο, τον νωτιαίο μυελό ή την καρδιά, προκαλούν τις περισσότερες περιπτώσεις κεντρικής άπνοιας ύπνου. Τέτοιες είναι: το εγκεφαλικό επεισόδιο, η καρδιακή προσβολή, η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, η νόσος του Πάρκινσον κ.ά..
● Συμπτώματα: Το πιο κοινό σύμπτωμα της κεντρικής άπνοιας ύπνου είναι οι μικρές διακοπές της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου.
● Συνέπειες: Η έλλειψη οξυγόνου μπορεί να προκαλεί στον πάσχοντα συχνές αφυπνίσεις τη νύχτα με αίσθημα δύσπνοιας και, τελικά, να οδηγεί σε αϋπνία. Συνεπώς, τα άτομα με κεντρική άπνοια ύπνου είναι πιθανό να αισθάνονται έντονη υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, να έχουν πρόβλημα συγκέντρωσης ή πονοκέφαλο όταν ξυπνούν.
● Διάγνωση: Ο γιατρός θα ζητήσει αναλυτικό ιστορικό και εξετάσεις και για τη διάγνωση της κεντρικής άπνοιας ύπνου.
● Αντιμετώπιση:
– Η διαχείριση των υποκείμενων ιατρικών παθήσεων είναι η πρώτη γραμμή θεραπείας για την κεντρική άπνοια ύπνου.
– Ο γιατρός μπορεί επίσης να συνταγογραφήσει φάρμακα, για να διεγείρει τον αναπνευστικό μηχανισμό. Η συμπλήρωση οξυγόνου και η ρύθμιση της πίεσης του αέρα κατά τον ύπνο είναι αποτελεσματικές θεραπείες για πολλά άτομα με κεντρική άπνοια ύπνου.
– Συνεχής θετική πίεση αεραγωγών (Continuous Positive Airway Pressure -CPAP) και θετική πίεση αεραγωγών δύο επιπέδων (Bi-level Positive Air Pressure- BPAP): Οι μέθοδοι αυτές μπορούν να είναι ευεργετικές και για τα άτομα με κεντρική άπνοια ύπνου.
Πηγές
https://www.healthline.com/health/sleep/obstructive-sleep-apnea
https://www.healthline.com/health/sleep/central-sleep-apnea
https://www.sleepapnea.org/learn/sleep-apnea/
https://www.mermigkis.gr/%CF%85%CF%80%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CE%B1%CF%80%CE%BD%CE%BF%CE%B9%CE%B1/